us.shqiperia-sot.com

“Rama fton spekulantët: Blini sot, shisni dyfish nesër! Çfarë ndodh me qytetarët pa shtëpi?”

Written by

Editorial

in

Gjatë konferencës “Shqipëria, horizont i ri” në Vjenë, Kryeministri i Shqipërisë ftoi publikisht ata që kanë kapital të lirë të blejnë prona në vend, duke deklaruar se çmimet e banesave do të dyfishohen pas disa vitesh. “Blini një apartament në Tiranë, prisni pak vite, dhe e shisni me çmim dyfish,” – u shpreh ai.

Ekspertët paralajmërojnë se kjo qasje inkurajon spekulimin, duke kthyer strehimin nga një e drejtë sociale në një mjet fitimi. Raporti “Housing2030” i UNECE, Housing Europe dhe UN-Habitat thekson se financializimi i strehimit ul përballueshmërinë e banesave dhe i transformon ato në asete investimi, jo shtëpi për të jetuar.

Në Shqipëri, ku çmimet e banesave janë tejkaluar aftësinë paguese të shumicës së familjeve dhe ku tregu i qirave të përballueshme pothuajse nuk ekziston, kjo politikë thellon pabarazitë dhe përjashton qytetarët nga tregu.

Eksperienca ndërkombëtare tregon pasojat e spekulimit të pandëshkuar:

Në Kanada (Toronto, Vancouver), investimet e huaja dhe flukset spekulative çuan në çmime të larta. Autoritetet reaguan me taksa mbi banesat bosh dhe blerësit e huaj. Në Berlin, pjesë e fondit publik të banesave iu shit kompanive, çka rriti qiratë dhe nxiti protesta masive. Masa si ngrirja e qirave dhe diskutimet për shpronësimin tregojnë përpjekjet për të frenuar spekulimet. Në Zvicër dhe Holandë aplikohen taksa mbi fitimet e shpejta nga shitjet e banesave për të frenuar “flipping”-un.

Në Tiranë, çmimet e banesave janë rritur me 110% midis 2018–2024, ndërsa treguesi i përballueshmërisë ka shkuar nga 1:17,1 në 1:18,1, shumë mbi nivelin e rekomanduar 1:4 sipas Kombeve të Bashkuara. Oferta për qira të përballueshme dhe banesa sociale mbetet pothuajse e papërfillshme.

Deklarata e Kryeministrit, duke nxitur spekulantët për fitime të shpejta, legjitimon spekulimin dhe përkeqëson pabarazinë mes atyre që kanë kapital dhe qytetarëve që kanë nevojë për strehim. UN-Habitat nënvizon se: “Strehimi i përshtatshëm nuk është privilegj, por një e drejtë themelore e njeriut. Trajtimi i tij si mall rrezikon thellimin e pabarazisë dhe përjashtimin social.”

Politikat publike duhet të përqendrohen tek zhvillimi i qëndrueshëm i tregut të strehimit:

Tatime progresive mbi fitimet spekulative; Tatim për blerësit e huaj; Regjistrimi dhe taksimi i banesave bosh për të rritur stokun në qarkullim; Programe për banesa sociale dhe të përballueshme; Politika urbane që frenojnë rritjen artificiale të çmimeve dhe garantojnë balancë mes zhvillimit dhe nevojave sociale; Zhvillimi i një infrastrukture konkurruese dhe transparente për ndërtim dhe projektim, për të shmangur monopole që rrisin kostot.

Në vend të thirrjeve për fitime të shpejta, Shqipëria ka nevojë për një vizion të ri: banesa për të gjithë, jo si mjet pasurimi për pak të zgjedhur.

More posts