Author: Editorial

Aktori i njohur dhe i dashur për publikun shqiptar, Laert Vasili, është nderuar sot nga Kisha Ortodokse Autoqefale e Kosovës me titullin e rrallë “Kalorës i Shën Kostandinit Dardanasi”. 🇽🇰✝️

Ceremonia u zhvillua me solemnitet dhe emocion, ku figura e Laertit u vlerësua për kontributin e tij në art, kulturë dhe vlera njerëzore, që sipas Kishës, përçojnë mesazhe të fuqishme paqeje dhe shpirtërore.

🎙️ “Ky titull nuk është thjesht një dekoratë – është një mision. Faleminderit për besimin dhe nderin e madh,” – tha Laerti gjatë fjalës së tij.

👑 Tashmë, Laert Vasili nuk është vetëm një aktor, por një Kalorës Dardanasi, i vendosur në zemër të historisë, kulturës dhe shpirtit të popullit shqiptar.

Laert Vasili, aktori i njohur dhe ish-banori i Big Brother VIP 4, ka ndarë së fundmi një episod të dhimbshëm nga jeta e tij, një aksident që i ka lënë gjurmë fizike dhe emocionale.

Gjatë një interviste për emisionin “Hipokrati”, ai tregoi se dikur është përballur me një aksident të frikshëm me motor, ku humbi kontrollin dhe u përplas në mes të natës, duke fluturuar plot 22 metra. Si pasojë, pësoi një frakturë në këmbë dhe një zhvendosje të rruazës së shtyllës kurrizore. Ngjarja ka ndodhur në vitin 1998 dhe aktori kujton se gjithçka ndodhi në një moment turbullie dhe mungese shikimi të qartë.

Për veten time kam shkuar në spital kur ka ndodhur ndonjë tragjedi. Për shembull përplasje me motor, fluturoj 22 metra, bie në tokë, thyej këmbën, zhvendoset një rruazë e shtyllës kurrizore, në ’98-ën kjo. Se si më doli diçka përpara. Ishte natë, nuk shihja, isha dhe pak turbullt.

Përtej këtij momenti dramatik, Laerti kujtoi edhe një tjetër aspekt interesant të jetës së tij: fëmijërinë. Ai pranoi se dikur i pëlqente të ishte sëmurë, thjesht për të shmangur mëngjeset e hershme, orët e mësimit apo fizkulturën. Ishte një mënyrë për të gëzuar disa ditë pushim dhe përkëdhelje në divan.

Një rast dhune mes disa vajzash është regjistruar mbrëmjen e së shtunës në një karburat në Prishtinë.

Ngjarja ka ndodhur në Matiçan të Prishtinës ndërsa kalimtarët kanë kapur video nga dhuna brutale.

Siç shihet edhe nga videot e publikuara vajzat shkelmohet dhe godasin njëra-tjetrën derisa shtrihen në tokë. Ende nuk dihen shkaqet e këtij sherri të dhunshëm.

Në këtë konflikt janë përfshirë 5 vajza.

Personazhi i njohur i televizionit, Efi Dhedhes, ka reaguar publikisht ndaj një sërë thashethemesh që po qarkullojnë së fundmi në rrjetet sociale, ku emri i saj është lakuar si pjesë e një liste personazhesh të njohura, të cilat dyshohet se kanë vizituar të burgosur përmes “takimeve speciale”.

Fillimisht, Efi u duk se e mori me sportivitet situatën, duke mos e komentuar drejtpërdrejt, por së fundmi ka zgjedhur të reagojë e indinjuar përmes një postimi në InstaStory.

Ajo është shprehur e revoltuar ndaj shpifjeve që, sipas saj, po dëmtojnë imazhin dhe postimet e saj në rrjete sociale:

“Ju lash, sa ju lash të bëni pis postimet e mija, tani ju them që të ndaloni. Nuk ma ndjen me thënë të vërtetën. Nëse po e bëj këtë story, është se të lutem aman, se po më prishni postimet,”  u shpreh Efi.

Ajo shtoi se kjo situatë po ushqehet nga njerëz që, sipas saj, “nuk kanë punë tjetër” dhe e mbylli reagimin me një deklaratë ironike në lidhje me inicialet që janë përdorur në thashethemet online:

“Për ta mbyllur doja të thoja që inicialet e mija janë I.DH (Ifigjenia Dhedhes), dhe jo E.DH

Marrja e mbiemrit të një burri doli nga historia patriarkale. Atëherë, pse kaq shumë çifte të rinj perëndimorë ende ndjekin traditën?

Planifikimi i një martese gjatë një pandemie është i mbushur me pasiguri, por për 30-vjeçaren Lindsey Evans, ka një gjë që ajo e ka të qartë. “Sa më shumë të jemi afër dasmës, aq më pozitive jam se dua të marr mbiemrin e tij,” thotë Kalifornianja, i cila drejton një kompani mediatike të stilit të jetës me partnerin e saj dhe do të lidhë martesë në korrik 2021

Në SH.B.A., shumica e grave marrin mbiemrin e familjes së burrit të tyre kur martohen – rreth 70%, sipas një prej analizave më të mëdha të të dhënave në vitet e fundit. Për gratë britanike, shifra është pothuajse 90%, sipas një sondazhi të vitit 2016, me rreth 85% të atyre të moshës midis 18 dhe 30 që janëende duke ndjekur praktikën. Megjithëse këto shifra janë më të ulëta se sa ishin një brez më parë, është e qartë se mbetet një normë e fortë kulturore në pjesë të mëdha të botës perëndimore, pavarësisht epokës së sotme më individuale dhe të vetëdijshme për gjininë. Ndërsa përkufizimet e feminizmit ndryshojnë, 68% e grave nën 30 vjeç e përshkruajnë veten si feministë në SH.B.A. dhe rreth 60% në Mbretërinë e Bashkuar.

“Është mjaft befasuese … [kaq shumë gra e pranojnë mbiemrin e burrit] pasi kjo vjen nga historia patriarkale, nga ideja që një grua, në martesë, u bë një nga pasuritë e burrit”, thotë Simon Duncan, një profesor për jetën në familje në Universitetin e Bradford, MB, i cili ka qenë duke studiuar praktikën e marrjes së mbiemrave të meshkujve. Ai e përshkruan traditën si “të ngulitur” në shumicën e vendeve anglishtfolëse, edhe pse koncepti i “zotërimit” të grave ishte hequr më shumë se një shekull më parë në Britani, dhe aktualisht nuk ka ndonjë kërkesë ligjore për të marrë mbiemrin e një burri.

Pjesa më e madhe e Evropës perëndimore ndjek gjithashtu të njëjtin model (përjashtime të dukshme përfshijnë Spanjën dhe Islandën, ku gratë priren të mbajnë mbiemrin e tyre të lindjes kur martohen dhe Greqia, e cila e ka bërë një kërkesë ligjore që gratë të mbajnë mbiemrin e tyre që nga viti 1983) . Edhe në Norvegji, e cila renditet rregullisht një nga vendet më të larta për barazinë gjinore dhe ka një histori patriarkale më pak të hapur, shumica e grave të martuara ende marrin mbiemrin e burrit të tyre. Megjithatë, atje, rreth gjysma e atyre që mbajnë mbiemrin mbajnë mbiemrin e tyre të vajzërisë si një mbiemrin të mesëm, i cili funksionon si një mbiemër dytësor.

Pse gratë ende ndërrojnë mbiemrat?

“Pyetja mbetet … a është kjo thjesht një traditë e padëmshme, apo ka ndonjë lloj kuptimi që rrjedh nga ato kohëra deri tani?” -thotë Duncan, i cili së fundmi u bashkua me akademikë në Universitetin e Oslo-s dhe Universitetin e Perëndimit të Anglisë për të hulumtuar në arsyet e këmbënguljes së tij.

Traditat patriarkale

Ka, sigurisht, arsye të shumta personale që një grua mund të dëshirojë të humbasë mbiemrin e saj të vajzërisë, nga mospëlqimi se si tingëllon, deri te dëshira për t’u shkëputur nga anëtarët e familjes që mungojnë ose abuzivë. Por përmes një analize të thelluar të hulumtimit ekzistues dhe intervistave të hollësishme me çifte të sapo martuar dhe të fejuar në Mbretërinë e Bashkuar dhe Norvegji, ekipi i Duncan identifikoi dy motivuesit kryesorë që e forcojnë këtë traditë. E para ishte këmbëngulja e fuqisë patriarkale (pavarësisht nëse kjo ishte e qartë për çiftet apo jo). E dyta, ideali i familjes së mirë ’- kuptimi që të kesh të njëjtin emër me partnerin tënd simbolizon përkushtimin dhe të lidh ty dhe çdo fëmijë të mundshëm së bashku si një njësi.

Disa çifte thjesht e pranuan praktikën në mënyrë jo kritike thjesht sepse ishte konvencionale, ndërsa të tjerët në mënyrë aktive përqafuan idenë e përçimit të mbiemrave të meshkujve. “Disa njerëz ende insistuan në të – riprodhimi i këtij lloj supozimi patriarkal nga e kaluara”, -thotë Duncan. “Disa gra shkojnë së bashku me atë ose e brendësojnë atë. Pra, kemi gjetur njerëz që thonë se me të vërtetë presin të jenë një Zonjë ’dhe të ndryshojnë identitetin e tyre në atë të burrit të tyre.”

Pse gratë ende ndërrojnë mbiemrat?

“Është pjesë e romancës”, thotë Corinna Hirsch, 32 vjeç, një tregtare gjermane që jeton në Stokholm, e cila mori mbiemrin e burrit të saj kur u martuan vitin e kaluar. “Ne kemi fjetur në dhoma të ndara mbrëmjen para dasmës. Unë kisha diçka të vjetër, blu, të huazuar dhe të re. Babai dhe burri im mbajtën një fjalim, por unë nuk e mbajta. ” Ajo beson se këto tradita e ndihmuan atë dhe partnerin e saj të krijonin një lidhje më të thellë, edhe pas më shumë se tetë vitesh së bashku. “Ne nuk e prisnim që do të ndiheshim më afër pas dasmës, por unë mendoj se të bësh këtë dasmë të madhe dhe të kesh një mbiemër është romantike”.

Familje e mirë

Trendi i dytë thelbësor i vëzhguar nga ekipi i Duncan ka të bëjë më shumë me perceptimet e publikut. Ata arritën në përfundimin se marrja e mbiemrit të një partneri mbetet të shikohet si një mënyrë për të shfaqur angazhimin dhe unitetin tuaj në botën e jashtme.

“Ndihem sikur na jep një identitet si familje dhe jo vetëm si individë”, thotë Lindsey Evans në Kaliforni. “Ne kemi mbiemrat tanë të parë dhe të mesëm, të cilët na bëjnë të identifikueshëm, por të pasurit e një mbiemri të përbashkët na bën më shumë një njësi.”

Studimi i Duncan zbuloi se kjo fjala ‘familje e mirë’ ishte veçanërisht e fortë në mesin e grave që do të kishin fëmijë. Edhe disa nga ata që fillimisht nuk pranuan të merrnin mbiemrin e familjes së partnerit të tyre mashkull pas martesës ndryshuan qasjen e tyre pas lindjes.

Doja ta bëja që të kisha një lidhje më të mirë me fëmijën tim, jo ​​vetëm në një marrëdhënie të dashur, por në letër”, thotë Jamie Berg, 36, një valltare dhe gjimnaste e lindur në SHBA që jeton në Oslo. Pasi mbajti mbiemrin e saj për disa vjet, kryesisht sepse ishte e rëndësishme për identitetin e saj profesional, ajo shtoi mbiemrin e burrit të saj në pasaportë dhe dokumente të tjera zyrtare kur lindi djali i saj “kështu që të tre do të kishim të njëjtin mbiemër”. Kjo, shpresonte ajo, gjithashtu do të shmangte sherrin administrativ, për shembull kur udhëtonte jashtë vendit me fëmijën e saj.

Studimi i Duncan theksoi një ndjenjë tjetër të zakonshme midis shumë prindërve, që fëmijët mund të përfundojnë të hutuar ose të pakënaqur si rezultat i prindërve që kanë mbiemra të ndryshëm.

Feminizmi

Akademikët janë të ndarë për mënyrën se si norma e ndryshimit të mbiemrit luan në sfondin e përpjekjeve për të arritur barazinë gjinore.

Pse gratë ende ndërrojnë mbiemrat?

Duncan e përshkruan atë si “mjaft të rrezikshme” – nëse çiftet që e bëjnë atë në mënyrë aktive po e pranojnë traditën, ose thjesht e respektojnë atë si parazgjedhje. “Ai përjetëson idenë që burri ka autoritetin … duke riprodhuar traditën që burri është kryefamiljari”, thotë ai.

Ky argument mbështetet fuqimisht nga gra si Nikki Hesford, një pronare biznesi 34-vjeçare nga Anglia veriore. Ajo tani është e divorcuar, por nuk pranoi të merrte mbiemrin e ish burrit të saj kur ata u martuan dhe thotë se ajo është tronditur kur disa gra bëjnë të njëjtën gjë.

“Gratë ankohen se përfundojnë të jenë kujdestari kryesor, ajo që duhet të largohet nga puna kur një fëmijë është i sëmurë, ajo që duhej të shkonte në takime në spital, ajo që vuan karrierën … por ata e kanë vendosur atë precedent në fillim duke thënë: ‘Ju jeni më të rëndësishëm se unë, ju jeni primari dhe unë sekondari’, “argumenton ajo. “Disa njerëz thonë: ‘Ju po e mendoni shumë, është thjesht një traditë e bukur dhe nuk do të thotë asgjë’, dhe unë nuk jam dakord.”

Sidoqoftë, Hilda Burke, një këshilltare dhe psikoterapiste Irlandeze për çifte me qendër në Londër, beson se gratë që refuzojnë marrjen e mbiemrave nuk duhet të jenë shumë të shpejtë për të gjykuar të tjerët. Ajo vëren se konceptet “e modës së vjetër” – të përforcuara prej kohësh nga filmi, letërsia dhe revistat – janë amplifikuar në një epokë të mediave sociale. Kjo do të thotë që gratë vazhdojnë të ndikohen nga këto lloj mesazhesh, pavarësisht nga perspektivat më pozitive gjinore, feministe që u jepet një platformë më e madhe. ”

Ajo thotë se për shumë, kalimi në mbiemrin e familjes së burrit të tyre është gjithashtu një zgjedhje pragmatike – për shembull, për të qetësuar të afërmit e moshuar ose për të shmangur nevojën për të shpjeguar veten në sheshin e lojërave të shkollës – dhe nuk do të thotë që këto gra nuk po bëjnë presion për barazi gjinore. “Ky është një shembull i disonancës së të pasurit ndoshta një parim, të kesh një ideal feminist, por pastaj të zbresësh në zellin e ashpër të jetës së përditshme,” thotë ajo. “Ata do të thoshin: ‘E dini çfarë? Unë jam ende duke punuar. Unë jam akoma duke u promovuar. Unë kam hequr dorë. Pra, e dini çfarë? Në shkallë më të madhe, unë jam ende feministe ”.

A do të ndryshojnë më shumë mbiemrat në të ardhmen?

Se sa e përhapur do të mbetet tradita e marrjes së mbiemrave të meshkujve në të ardhmen, diskutohet shumë nga studiuesit. Ekzistojnë pak kërkime akademike parashikuese, megjithëse ka shenja që – megjithë përparimin e ngadaltë deri më tani – si gratë ashtu edhe burrat po bëhen gjithnjë e më të hapur ndaj alternativave.

Në Mbretërinë e Bashkuar, një sondazh i YouGov 2016 me më shumë se 1,500 njerëz tregoi se 59% e grave do të dëshironin ende të merrnin mbiemrin e bashkëshortit të tyre gjatë martesës – dhe 61% e burrave ende dëshirojnë që ata ta bëjnë këtë. Edhe pse këto shifra janë të larta, ato janë rreth 30% më të ulëta se përqindja e britanikëve që aktualisht ndjekin traditën. Një sondazh i veçantë tregoi se 11% e të rinjve 18 deri në 34 vjeç në Mbretërinë e Bashkuar tani po mbajnë dy mbiemra të tyre kur martohen. Kjo praktikë ishte tradicionalisht ruajtja e familjeve britanike të klasës së lartë, por barazia gjinore po shfaqet si një motivues brenda çifteve me prejardhje më të ndryshme.

Në SH.B.A., një numër në rritje i grave po zgjedhin gjithashtu mbiemra të dyfishtë.

Me gratë që priren të martohen më vonë – mosha mesatare tani është 35 ose më e vjetër në vendet evropiane, përfshirë Britaninë, Itali dhe Spanjë, dhe rreth 28 në SHBA – kjo gjithashtu mund të ketë një ndikim në zgjedhjet e ardhshme të mbiemrave. Hulumtimet nga Norvegjia dhe SH.B.A. sugjerojnë që gratë e moshuara, më të arsimuara dhe ekonomikisht të pavarura kanë më shumë gjasa të mbajnë mbiemrin e tyre të lindjes, ndërsa praktika është më pak e njohur për gratë më të reja, me paga më të ulta dhe brenda komunitetit afrikano-amerikan.

Studiues të tjerë tregojnë për ndikimin e komunitetit LGBTIQ, ku tashmë ka tendencë të ketë më shumë fleksibilitet rreth ndryshimit të mbiemrit. Dr Heath Schechinger, një psikolog dhe terapist me një post klinik në Universitetin e Kalifornisë, Berkley, parashikon që çiftet heteroseksuale mund të inkurajohen të mbajnë mbiemrin e tyre pasi “koncepti i ‘familjes’ zgjerohet” për të përfshirë më shumë LGBTQ dhe madje “dy -sindikatat partnere plus ”, duke e bërë më të zakonshme thyerjen e normave tradicionale. “Ndërsa nuk ka gjasa që partnerët të kenë ndonjëherë autonomi të plotë në lidhje me zgjedhjet e tyre të mbiemrave pa frikë nga pasojat shoqërore ose familjare, një numër në rritje i njerëzve janë dhe do të vazhdojnë të bëjnë zgjedhjen për të devijuar nga norma”, argumenton ai.

Kujtim Cakrani, avokati i Ilir Metës ka një qëndrim ndryshe mbi takimet speciale të të burgosurve me eskortat dhe vajzat e shoëbizz-it.

Sipas Cakranit nuk ka asnjë problem për sa kohë ato janë beqare, ndërsa thekson se problemi i vërtetë është korrupsioni.

Pjesë nga intervista:

Borakaj: A keni ju klientë që ju kërkojnë takime të shtuara speciale?

Cakrani: Ne po i trajtojmë takimet speciale si herezi e madhe. Unë nuk mendoj se ka problem se shkoi me një eskortë apo nuk shkoi. Problemi në sitemin e burgjeve janë të pafundme.

Që nga mungesa e orëve shtesë të punonjësve, mungesa e veshjesh, të paraburgosurit nuk marrin ushqimin. Ne nuk flasim për rehabilitimin, pasi kjo është më kryesorja. A flasim për mbipopullimin në burgje. Ne merremi me gjëra anësore që nga pikëpamja ligjore unë nuk mendoj se ka shkelje ligji.

Secili ka të drejtën e tij kur është në burg që të njihet me një vajzë nëse është beqar. Ata që duan të zgjidhin njëherë e mirë hallet e popullit të burgosur nuk duhet të merret me hallet e Laert Haxhiut.

Ka shkaur një vajzë atje, ai e ka të dashur, ku është këtu për të diskutuar, sa shkoi, ku shkoi, sa pagoi, pse nuk merremi me problematikat. Unë kam pafund klientë në burgje, ata kanë problem që nuk marrin ditët. Nëse ti nuk paguan administratën e burgjeve ti nuk merr ditët që të takojnë me ligj.

Borakaj: Sa paguan?

Cakrani: Nuk është problem se korrupsion është, s’ka rëndësi shuma. A kemi sistem arsimor në paraburgim? Nuk kemi, kjo është kryesorja.

Borakaj: Ju nënshtrua kontrolleve blic qelia e zotit Meta?

Cakrani: Nuk e di, nuk ma kanë komentuar këtë fakt. Por besoj se po. Sepse Metën e trajtojnë si një njeri të panjohur dhe kështu që edhe ta kenë kontrolluar, nuk do të ishte surprizë. Nuk ka asgjë për të fshehur.

Borakaj: Si i ka raportet me pjesën tjetër të të dënuarve?

Cakrani: Rri vetëm në dhomë, i kryen vetëm veprimet e tij.

Borakaj: Po takime, sa bën në një muaj?

Cakrani: Sipas ligjit duhet të bëjë 4 takime, por këta kanë marrë urdhër që edhe ushqimet që i çojnë t’i marrin si takim. Kjo është një shkelje e rregullores.

Borakaj: Nuk besoj se konsumon ushqimin e burgut, apo jo?

Cakrani: Jo, konsumon ushqimet që i çojnë familjarët.

Pas konfliktit të dhunshëm në Volorekë, ku u përfshinë disa persona, policia nisi hetimet për rastin dhe rezultoi që Jetmir Muçllari ka kryer punime ndërtimore pa lejë në një sipërfaqe toke që pretendon se është e tij, por është pjesë e sipërfaqeve të zonave të mbrojtura.

Mbi të rëndon vepra penale “shpërdorim i tokës dhe ndërtim i paligjshëm për qëllime përfitimi”.

Mësohet se nga IMT e Pogradecit ishin pezulluar 1 javë më parë punimet në këtë sipërfaqe. Çështja i kaloi prokurorisë për hetime të mëtejshme.

Si ndodhi ngjarja?

Një përplasje për motive pronësie degradoi në përdorimin e dhunës ndodhi në Pogradec.

Në konflikt u përfshinë kryetari i fshatit Tushemisht, Ilirjan Tasellari, pronari i Hotel Voloreka, Jetmir Muçllari dhe i afërmi i tij, Johan Muçllari si dhe Prokop Pilinçi.

Dyshohet se debati nisi pas kërkesës që pronari i hotelit të lirojë hapësirat publike, në kuadër të aksionit kundër ndërtimet pa leje që po zhvillohet në të gjithë vendin.

Disa thonë se rrënimi i ndërtimeve në Theth tregon se Shqipëria ka rënë si shtet? Në të vërtet rrënojat e Thethit e dëshmojnë se me ardhjen e Piktorit në pushtet ajo është zhbërë si shtet.

Pra Thëthi tregon se Shqipëria nuk është as shtet demokratik, as autokraci as diktaturë.

Thethi shpërfaqi të vërtetën se Shqipëria nuk është shtet por pronë private e Piktorit, ku të gjithë veprojnë ashtu siç e përshkroi klithma e famullitarit të Shkodrës, Dom Vlash Palaj: të joshin, të rrejnë, të shfrytëzojnë, të vjelin dhe në fund të hedhin, të tradhtojnë, të djegin, të shkatërrojnë dhe të gjobisin e të burgosin.

Por duhet të jemi të drejtë e të themi se Shqipëria u bë ‘Ramaduristan’ jo pse këtë e donte vetëm Piktori, por pse publikisht iu kërkua atij t’i grumbullonte rreth vetes të ë gjithë qelbësirat dhe ta merrte në duar shtetin.

Dhe ai erdhi në pushtet edhe me ndihmën e “Aleancës së qelbësirave’ sepse atë e donin gjithë ato elita që heshtnin dhe heshtin, të gjithë ata alamet akademikë, profesorë e debatues të ‘pavarur’ që për çdo natë e gënjejnë popullin se jeton në shtet të mirëfilltë duke e fshehur të vërtetën se për çdo gjë që sot kanë shqiptarët e mëmëdheut, vendosë pronari i vetëm i tyre – Piktori.

Të thonë hapur se një Shqipëria ku në masë të madhe krimineli i përfaqëson të ndershmit, ku nuk të pasuron puna por hajdutëria, ku më së miri përfitohet nga shërbesat që ia bënë Piktorit, se një shtet i tillë nuk mund të arrinte më larg se aty ku ndodhet sot: i ‘afërt’ me të huajt dhe BE-në, por i largët për shqiptarët.

Dhe u bë Shqipëria e tillë sepse Piktori e kuptoi më parë dhe më mirë se gjithë të tjerët se Evropa ‘humane’ dhe e të ‘drejtave njerëzore’ qëmoti ka vdekur. Se Evropa e sotme nuk i mat burrështetasit e kësaj pjese të Ballkanit me atë sa ata ndërtojnë shtet institucional, por sa janë të aftë e të gatshëm ta nënshtrojnë popullin e vet dhe të mbeten në pushtet!

Një reagim i Papa Leos lidhur me bombardimin e një kishe katolike në Gaza ka shkaktuar valë kritikash në mbarë botën, sidomos nga komuniteti ndërkombëtar dhe mbrojtësit e të drejtave të njeriut.

Deklarata e tij, e cilësuar si “shumë e vagullt dhe diplomatike”, nuk përmendte drejtpërdrejt Izraelin apo veprimet ushtarake që çuan në vdekjen e civilëve të pafajshëm brenda ambjenteve të kishës. Kjo mungesë qartësie ka zemëruar shumë besimtarë, aktivistë dhe qytetarë të zakonshëm që prisnin një qëndrim më të fortë dhe më njerëzor nga udhëheqësi i Selisë së Shenjtë.

Në një postim në rrjete sociale, Papa Leo shprehu “trishtim të thellë për humbjen e jetëve”, por pa përcaktuar qartë kontekstin e ngjarjes. Kjo gjuhë e moderuar është interpretuar nga shumë si një përpjekje për të mos prishur marrëdhëniet diplomatike me aktorë të fuqishëm ndërkombëtarë.

Organizata ndërkombëtare, figura të kishës dhe qytetarë nga Lindja e Mesme i kanë bërë thirrje Papës të jetë më i zëshëm dhe më i qartë kur bëhet fjalë për dhunën që godet vendet e shenjta dhe komunitetet fetare në rajon.

Ky nuk është rasti i parë që një reagim nga Vatikani shkakton debat, por kjo ngjarje ka vënë në qendër të vëmendjes pritshmëritë e larta që njerëzit kanë nga një figurë si Papa — si simbol i paqes, drejtësisë dhe mbrojtjes së të pafajshmëve.

Në tregun e perimeve të Sarandës, mes aromave të rigonit të mbledhur në mal dhe shijeve të vërteta të traditës, për më shumë se 35 vite, një grua ka qëndruar stoike përballë ndryshimeve, krizave dhe përpjekjeve burokratike për t’i ndërlikuar jetën: Bardha Nesturaj.

E njohur si një nga figurat më të njohura të tregut, Bardha nuk është vetëm një emër që i përket botës së produkteve bujqësore. Ajo është simbol i qëndresës së Shqipërisë reale, i një pjese të popullit që, ndonëse i ndershëm dhe punëtor, shpesh bëhet viktimë e absurditetit administrativ dhe zbrazëtisë politike.

Ditët e fundit, Bardha u bë virale në rrjetet sociale pas përplasjes së saj me një inspektor tatimor, i cili i kërkoi faturë për rigonin që ajo e kishte mbledhur vetë në mal. Me një sinqeritet që s’e mëson dot asnjë manual politik, Bardha u përgjigj:
“Kujt t’ia marr faturën? T’i them rigonit apo t’i them malit që më jep gjithë atë pasuri?”

Kjo fjali, e thënë me zemër dhe logjikë njerëzore, ka prekur mijëra shqiptarë dhe ka ngritur një debat të vërtetë mbi natyra absurde të rregullave tatimore, të cilat nuk dallojnë dot një fermer të ndershëm nga një abuzues fiskal, një grua që shkon në mal për të mbledhur rigon nga një korporatë që mashtron milionat.

Një jetë mes tregut dhe premtimeve politike
Për ata që e njohin, Bardha nuk është një fytyrë e panjohur në Sarandë. Të gjithë e dinë se ajo nisi punën në treg në vitin 1990, në moshë fare të re, krah prindërve dhe vëllezërve. Tani, punon e vetme, por me të njëjtin përkushtim, duke mbajtur gjallë një traditë familjare dhe komunitare që zgjat prej më shumë se tri dekadash.

Por Bardha nuk është vetëm tregtare. Në vitin 2015, ajo ishte kandidate për Këshillin Bashkiak të Sarandës nga radhët e Partisë Socialiste, me këmbënguljen e Koço Kokëdhimës, si përfaqësuese e komunitetit egjiptian. Pjesëmarrja e saj në politikë nuk ishte e motivuar nga ambicie personale, por nga dëshira për të përfaqësuar njerëzit e zakonshëm, ata që jetojnë nga dora në gojë dhe nuk dinë ç’është tenderi apo premtimi elektoral.

Nga “letër e rigonit” te realiteti absurd i tregut
Ngjarja që e ktheu Bardhën në një figurë publike të përqafuar nga njerëzit e thjeshtë ndodhi kur autoritetet vendore, të shoqëruara nga kamera, zbatuan një vendim qeverie që kërkon certifikatë origjine dhe faturë për çdo produkt bujqësor – përfshirë edhe rigonin e mbledhur në pyll.

Në vend të revoltës, Bardha zgjodhi të replikojë me qetësi dhe mençuri:

“Letra e saj është: unë jam mali. Dhe kjo është një mal që të shkojmë dhe ta shkelim të gjithë bashkë, nuk është keq.”

Reagimi i saj nxori në pah hipokrizinë e një sistemi që flet për formalizim, ndërsa nuk ka asnjë ndjeshmëri për realitetin e një gruaje që mbledh bimë mjekësore në kodra për t’i shitur me 50 lekë në treg.

Bardha – një emër që politika e përdor, por qyteti e nderon
Historia e Bardhës është shembulli më i qartë se si politika shqiptare mundohet të zbukurojë listat e kandidatëve me fytyra të ndershme, për të plotësuar kuota apo për të krijuar folklor elektoral. Por në fund, njerëz si Bardha mbeten vetëm simbole të përkohshme, që rikthehen te tezga dhe halli, ndërsa politika vazhdon pazaret e saj.

E megjithatë, ndryshe nga shumë emra që shuhen pas zgjedhjeve, Bardha mbetet aty, mes aromës së rigonit, djathit të fshatit, ullinjve të vegjël dhe klientëve që e respektojnë si një nënë, një motër dhe një njeri që nuk e ndyjnë as fjalët dhe as paratë.

Në një Shqipëri të lodhur nga fasadat, ajo është fytyra reale e këtij vendi. Dhe zëri i saj, i ngrohtë, ironik dhe njerëzor, do të mbetet një kujtesë e fortë për çdo politikan dhe burokrat që ka harruar ku jeton dhe për kë punon.